Bandhkam Kamgar Yojana : महाराष्ट्रात बांधकाम क्षेत्र हे रोजगाराचे दुसरे सर्वात मोठे क्षेत्र आहे. रस्ते, इमारती, पूल यासारख्या बांधकाम कामात लाखो कामगार आपले योगदान देतात. पण, या कामगारांना अनेकदा नियमित रोजगार, आरोग्य सुविधा, सामाजिक सुरक्षा आणि आर्थिक स्थिरता मिळत नाही. याच समस्यांना लक्षात घेऊन महाराष्ट्र सरकारने बांधकाम कामगार योजना सुरू केली आहे. ही योजना बांधकाम कामगारांचे जीवनमान सुधारण्यासाठी आणि त्यांना सामाजिक, आर्थिक तसेच आरोग्यविषयक आधार देण्यासाठी राबवली जाते.
बांधकाम कामगार योजनेचे उद्दिष्ट
बांधकाम कामगार योजनेचा मुख्य उद्देश आहे:
- बांधकाम कामगारांना सामाजिक सुरक्षा प्रदान करणे.
- त्यांच्या मुलांना शिक्षणासाठी आर्थिक मदत देणे.
- आरोग्य सुविधा आणि अपघात विमा उपलब्ध करून देणे.
- आर्थिक स्थैर्य आणि घरकुल यासारख्या मूलभूत गरजा पूर्ण करणे.
ही योजना विशेषतः असंघटित क्षेत्रातील कामगारांसाठी आहे, जे बहुतांश वेळा असुरक्षित आणि अल्पशिक्षित असतात.
बांधकाम कामगार योजनेचे लाभ
महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळामार्फत या योजनेअंतर्गत 84 प्रकारच्या कल्याणकारी सुविधा दिल्या जातात. यामध्ये खालील गोष्टींचा समावेश आहे:
- आर्थिक सहाय्य: नोंदणीकृत कामगारांना 2,000 ते 5,000 रुपये आर्थिक मदत मिळते.
- गृहपयोगी वस्तू: कामगारांना दैनंदिन गरजांसाठी 17 प्रकारच्या गृहपयोगी वस्तूंचा संच मोफत दिला जातो.
- शिक्षणासाठी शिष्यवृत्ती: कामगारांच्या मुलांना पहिली ते बारावीपर्यंत दरवर्षी 2,500 ते 10,000 रुपये शिष्यवृत्ती मिळते. 50% पेक्षा जास्त गुण मिळाल्यास 10,000 रुपये बक्षीस दिले जाते.
- विवाहासाठी मदत: कामगार किंवा त्यांच्या मुलीच्या लग्नासाठी 30,000 ते 51,000 रुपये आर्थिक सहाय्य.
- आरोग्य सुविधा: गंभीर आजारांसाठी 1 लाख रुपये आणि मोफत आरोग्य तपासणी.
- अपघात विमा: कामाच्या ठिकाणी मृत्यू झाल्यास 5 लाख रुपये आणि नैसर्गिक मृत्यूसाठी 2 लाख रुपये.
- घरकुल योजना: अटल बांधकाम कामगार आवास योजनेत घर बांधण्यासाठी आर्थिक मदत.
- पेन्शन योजना: निवृत्तीनंतर आर्थिक आधारासाठी पेन्शन सुविधा.
बांधकाम कामगार योजना पात्रता
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी खालील अटी पूर्ण कराव्या लागतात:
- कामगाराचे वय 18 ते 60 वर्षे असावे.
- मागील 12 महिन्यांत किमान 90 दिवस बांधकाम काम केलेले असावे.
- महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळात नोंदणी असावी.
- आधार कार्ड आणि बँक खात्याची माहिती असणे आवश्यक.
नोंदणीसाठी आवश्यक कागदपत्रे
नोंदणीसाठी खालील कागदपत्रे लागतात:
- आधार कार्ड.
- बँक खात्याच्या पासबुकाची प्रत.
- मागील वर्षात 90 दिवस काम केल्याचा दाखला (ठेकेदार/इंजिनिअरकडून).
- महानगरपालिका किंवा ग्रामपंचायतीकडून बांधकाम कामगार असल्याचे प्रमाणपत्र.
- नोंदणी शुल्क: 1 रुपये आणि वार्षिक वर्गणी: 1 रुपये.
नोंदणी कशी करावी?
- ऑफलाइन नोंदणी: नजिकच्या तालुका कामगार सुविधा केंद्रात मूळ कागदपत्रांसह अर्ज सादर करावा.
- ऑनलाइन नोंदणी: महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळाच्या अधिकृत वेबसाइट https://mahabocw.in/mr/ वर अर्ज करू शकता. अर्ज भरल्यानंतर कागदपत्र पडताळणीसाठी तारीख निवडावी लागेल.
टीप: 5 फेब्रुवारी 2025 पासून तालुका सुविधा केंद्रात डेटा एंट्री बंद झाली आहे. आता सर्व अर्ज ऑनलाइन पद्धतीने भरावे लागतात.
योजनेचा प्रभाव
महाराष्ट्रात सुमारे 12 लाख बांधकाम कामगारांना या योजनेचा लाभ मिळत आहे. ही योजना कामगारांचे जीवनमान सुधारण्यासोबतच त्यांच्या मुलांचे शिक्षण, आरोग्य आणि आर्थिक स्थैर्य सुनिश्चित करते. यामुळे बांधकाम क्षेत्रातील असंघटित कामगारांना त्यांच्या हक्कांची जाणीव होऊन त्यांचे संरक्षण होत आहे.
निष्कर्ष
बांधकाम कामगार योजना ही महाराष्ट्र सरकारची एक महत्त्वपूर्ण कल्याणकारी योजना आहे, जी कामगारांच्या कष्टाला आधार देण्यासाठी आणि त्यांचे जीवन सुसह्य करण्यासाठी राबवली जाते. जर तुम्ही किंवा तुमच्या ओळखीचे कोणी बांधकाम कामगार असतील, तर त्यांना या योजनेची माहिती द्या आणि नोंदणी करून लाभ घेण्यासाठी प्रोत्साहित करा. अधिक माहितीसाठी https://mahabocw.in/mr/ ला भेट द्या किंवा 1800-233-2233 या टोल-फ्री क्रमांकावर संपर्क साधा.
हे पण वाचा :- Bandhkam Kamgar Bhandi Vatap Yojana : मोफत भांडी वाटप योजना, भांडी सेटसाठी ऑनलाइन अर्ज सुरू, इथे फॉर्म भरा